Sinds begin maart beleven we de op één na droogste periode sinds het begin van de metingen in 1892. In Ukkel viel slechts 38,91 mm regen, net meer dan in 1893, toen er 32,25mm neerslag in diezelfde periode (01/03/2025 tot 25/05/2025) werd geregistreerd.
Voorspellers hebben het al over een mogelijk hete, droge zomer in België dit jaar, maar kunnen we die met enige nauwkeurigheid voorspellen?
Een abnormaal droge lente
Studies hebben aangetoond dat een abnormaal droge lente soms een voorbode is van een hete, droge zomer. Dit komt omdat droge grond een lagere warmtecapaciteit heeft dan natte grond, wat betekent dat het meer opwarmt wanneer het wordt blootgesteld aan zonnestraling.
Er wordt ook minder warmte geabsorbeerd door de verdamping van het water in de bodem en door de transpiratie van planten, waardoor er minder waterdamp vrijkomt in de lucht. Weinig evapotranspiratie betekent dat de warmte minder gereguleerd kan worden.
Een droge lente betekent echter niet automatisch dat de zomer ook droog en warm zal zijn, want er kan altijd een regenperiode komen die de voorspellingen kan wijzigen.
Seizoensvoorspellingen
Seizoensvoorspellingen maken deel uit van een jonge discipline binnen de meteorologie en bevinden zich nog in een experimentele fase. Het gebruik van voorspellingen over lange periodes vragen voldoende voorzichtigheid. Deze voorspellingen geven kansberekeningen op grote schaal waardoor ze moeilijk herleidbaar zijn naar vooruitzichten voor België. Ze bevatten dus nog vele onzekerheden.
Het KMI berekent geen seizoensvoorspellingen met zijn modellen. Andere instituten of organisaties, zoals de Wereld Meteorologische Organisatie, stellen hun seizoensvoorspellingen ter beschikking.
Langetermijnvoorspellingsmodellen berekenen een grotere kans op droge en warme periodes
Kansen kunnen worden geschat door het percentage scenario's te berekenen dat klimatologisch onder het normale niveau (“below normal”), rond het normale niveau (‘normal’) en boven het normale niveau (“above normal”) ligt. In de praktijk worden de relevante klimaatvariabelen (temperatuur, neerslag, enz.) gemiddeld over drie maanden, waarbij de meteorologische zomer overeenkomt met de periode juni-juli-augustus (JJA).
De onderstaande kaarten tonen een prognose voor deze zomer op basis van een groot aantal scenario's die zijn gegenereerd door 12 numerieke simulatiemodellen die vanaf mei zijn uitgevoerd. De overheersende rode kleur op de linkerkaart geeft aan dat er met vrij grote zekerheid bovengemiddelde temperaturen worden verwacht. Op de rechterkaart wordt voor een groot deel van Europa (beige zones) een neerslagpatroon onder het normale niveau verwacht, met echter relatief grote onzekerheden in het zuiden en noorden (witte zones).
Pascal Mailier, meteoroloog bij het KMI, legt uit: "We hebben momenteel meer kans dan normaal op een zomer met meer warmte en minder regen in totaal, wat bijvoorbeeld niet uitsluit dat er toch nog onweersbuien kunnen voorkomen. Dit komt doordat de talrijke simulaties van de langetermijnvoorspellingsmodellen de voorkeur geven aan configuraties waarin de verstoorde zeeluchtstroom vanuit de Atlantische Oceaan wordt verzwakt of afgebogen door hogedrukgebieden (door meteorologen “blocking” genoemd). De grotere kans op droge en warme periodes deze zomer brengt ook een verhoogd risico op hittegolven met zich mee (zowel wat betreft frequentie als duur).
De verschillende methoden voor het opstellen van seizoensvoorspellingen
Er bestaan momenteel drie methoden om seizoensvoorspellingen te doen: de analoge methode (vergelijking met vergelijkbare situaties in het verleden), statistische modellen (voorspellen, zonder fysiek model, van de variatie in toekomstige klimaatparameters op basis van gemeten klimaatvariabelen en/of -indexen) en numerieke modellen (simuleren van fysische mechanismen op basis van gegeven beginvoorwaarden). De laatste methode is het meest veelbelovend, maar ook het duurst vanwege de benodigde technologie en onderzoek.
Het doel van langetermijnvoorspellingen is niet om te voorspellen hoe het weer op een bepaald moment in de verre toekomst zal zijn, maar om een reeks plausibele weerscenario's te geven.
Gezien de grote onzekerheid van langetermijnvoorspellingen is het niet erg zinvol om één enkele voorspelling op basis van één enkel model te doen. In plaats daarvan wordt de voorkeur gegeven aan voorspellingssets. Voorspellingen zijn gebaseerd op een groot aantal scenario's die door middel van numerieke simulatie worden gegenereerd om de onzekerheid in te schatten. Grote verschillen tussen de scenario's duiden op een grote onzekerheid, terwijl scenario's die vrij gelijkaardig zijn, meer zekerheid suggereren.
